Statystyczne metody badania prawidłowości w zakresie struktury zjawisk masowych
Są cztery
rodzaje prawidłowości statystycznej:
1)
prawidłowość w
zakresie struktury
2)
prawidłowość w
zakresie dynamiki
3)
prawidłowość w
zakresie współzależności w czasie
4)
prawidłowość w
zakresie współzależności w przestrzeni
Badanie
prawidłowości w zakresie struktury zjawisk masowych możemy w skrócie nazwać
analizą struktury.
Podstawowymi
formami prezentacji danych statystycznych w analizie struktury są szeregi
szczegółowe i szeregi rozdzielne. Szeregi szczegółowe wykorzystujemy wówczas,
gdy badanie dotyczy małych zbiorowości statystycznych (kilka, kilkanaście
jednostek). Natomiast wraz ze wzrostem liczby jednostek zbiorowości wskazane
jest prezentowanie materiału statystycznego w postaci szeregów
rozdzielnych.
Szereg
szczegółowy to najstarszy
szereg statystyczny. Tworzą go wartości jednostek uporządkowane od wartości
najmniejszych do największych. Nie mówimy więc tu o tabelarycznej formie
prezentacji danych (bo jest tylko jeden wiersz).
W szeregu
rozdzielczym mamy dwie kolumny: warianty badanych cech oraz liczby
jednostek. Jest więc on tabelaryczną formą prezentacji danych. Widoczny jest
rozkład badanej cechy w danej zbiorowości.
Istnieją też
graficzne formy prezentacji danych. Do liniowych należą wielobok liczebności
zwykły i skumulowany. Do powierzchniowych należą histogram zwykły i skumulowany.
Formy te są graficznym przedstawieniem szeregów rozdzielczych przedziałowych.
Jeżeli mamy szereg rozdzielczy punktowy, to stosujemy diagram
punktowy.
Wybór szeregu
punktowego i przedziałowego nie zależy od rodzaju badanej cechy (skokowego i
ciągłego), choć w pewien sposób są one powiązane. Jednak głównie opieramy się na
liczbie wariantów danej cechy.
Typy rozkładów
empirycznych w zbiorowości statystycznej.
Rozkładem
empirycznym badanej cechy
nazywamy przyporządkowanie kolejnym wartościom cechy, odpowiadającym im
liczebnościom. Szereg rozdzielczy dla cechy ilościowej to właśnie tabelaryczna
forma przedstawienia rozkładu empirycznego badanej cechy zbiorowości
statystycznej.
Rodzaje
(cechy) rozkładu empirycznego:
1)
ze względu na
liczbę punktów ekstremalnych; wyróżniamy jednomodalne (jedna wartość dominująca)
i wielomodalne (kilka wartości dominujących)
2)
Ze względu na
rodzaj zmienności; wyróżniamy tu rozkłady empiryczne
a)symetryczne (mają oś
symetrii a po obu jej stronach rozkład ilości jest taki sam); rozkłady
symetryczne można podzielić na normalne, spłaszczone i wysmukłe
b)
asymetryczne
(nie mają osi symetrii); dzielimy je na rozkłady o asymetrii lewostronnej i
prawostronnej (przy czym każda z nich może być skrajna i
umiarkowana)
Parametry
opisowe rozkładu wartości cechy zbiorowości statystycznej
Parametrem
opisowym (charakterystyką, miarą) nazywamy liczbę, która w sposób syntetyczny
określa właściwości badanych zbiorowości statystycznych.
Parametry
opisowe umożliwiają:
1)
sumaryczny
opis rozkładu cechy w zbiorowości statystycznej
2)
porównanie
a)
dwóch lub
więcej zbiorowości pod względem rozkładu tej samej
cechy
b)
rozkładów
dwóch lub więcej cech w ramach jednej zbiorowości
Zapoznajmy się
teraz z klasyfikacją parametrów opisowych.
Parametry
opisowe w analizie struktury dzielimy na pięć grup w zależności od tego, czego
dane parametry są miarą:
1)
tendencji
centralnej
2)
zróżnicowania
3)
asymetrii
4)
spłaszczenia
5)
koncentracji
W zależności
od tego, jakie mamy rozkłady empiryczne, wybieramy odpowiednie miary parametrów
opisowych, np. prze rozkładzie symetrycznym nie liczymy asymetrii.
Wszystkie
parametry opisowe dzielimy na:
a)
klasyczne
-
są wypadkową
wartości przyjmowanych przez wszystkie jednostki badanej zbiorowości
statystycznej
-
w ramach danej
grupy parametrów wykluczają się wzajemnie
-
przy ich
obliczaniu nie jest konieczne porządkowanie jednostek
b)
pozycyjne
-
są wyznaczane
na podstawie wartości jednej lub kilku jednostek zajmujących szczególną pozycję
w badanej zbiorowości statystycznej
-
w ramach danej
grupy parametrów uzupełniają się wzajemnie i uzupełniają miary
klasyczne
-
przy ich
obliczaniu konieczne jest uporządkowanie jednostek według wartości badanej cechy
(zazwyczaj od najmniejszych do największych)
Parametry
opisowe możemy też podzielić w inny sposób. Na parametry:
a)
absolutne -
miary mianowane, wyrażone w takich jednostkach, w jakich ujęta jest badana
cecha
b)
względne
(stosunkowe) – niemianowane, najczęściej wyrażone w procentach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz